مورد استفاده
آنالیز CSF و آبسه مغزی در تشخیص موارد زیر مفید می باشد:

1.تشخیص مننژیت ( باکتریایی، قارچی و انگلی) و آبسه مغزی

2.تشخیص نئوپلاسم اولیه و یا متاستاز داده به مغز یا نخاع

3.خونریزی مغزی و زیر عنکبوتیه

4.آنسفالیت، میلیت و بیماریهای دژنراتیو مغز

5.بیماری های خودایمن درگیر کننده CNS

6.سیفلیس عصبی و اختلالات دمیلینه کننده ( مانند مولتیپل اسکلروز، پلی نوروپاتی دمیلینه کننده حاد)

7.آنسفالوپاتی یا اغمای کبدی
نام های مشابه
آنالیز مایع مغزی نخاعی، کشت و اسمیر مایع مغزی- نخاعی، کشت و رنگ آمیزی اسمیر CSF

Analysis of

نوع نمونه
مایع مغزی نخاعی (CSF)، نمونه بیوپسی و آبسه مغزی
حجم نمونه
2ml×3tube
نگهداری نمونه
لازم است نمونه‏ها هر چه سریع­تر به آزمایشگاه رسیده و تحت آزمایش قرار گیرند تا انهدام سلولی که با گذشت یک ساعت از جمع‏آوری آغاز می‏شود به حداقل برسد. به غیر از نمونه‏های کشت، قرار دادن سایر نمونه‎‏ها در یخچال توصیه می‏شود زیرا ارگانیزم‏های حساس مانند هموفیلوس آنفلوآنزا و نایسریا مننژیتیدیس زنده نخواهند ماند.

در مورد کشت، نمونه ها هرگز نباید در یخچال نگهداری شوند. به غیر از بررسی CSF از نظر عوامل ویروسی ، که می توان آنها را تا 3 روز در 4oC نگهداری نمود. نگهداری نمونه در یخچال موجب تغییر نتایج می گردد. تأخیر میان زمان نمونه گیری و آزمایش ممکن است نتایج( بویژه شمارش سلولی) را فاقد ارزش سازد. بهترین زمان نگهداری پیش از کشت، 6 ساعت در 37oC می باشد.
معیار رد نمونه
.نمونه ای که در محیط انتقالی نامناسبی انتقال یابد.

.نمونه های با برچسب اشتباه یا بدون برچسب

.حجم ناکافی نمونه

.نمونه نگهداری شده در یخچال
آمادگی لازم قبل از نمونه گیری
1.نیاز به ناشتایی یا مسکن نمی باشد.

2.عمل نمونه گیری بایستی قبل از تجویز آنتی بیوتیک انجام شود.

3.بیمار میبایست قبل از نمونه برداری مثانه و روده هایش را تخلیه نماید.

4.بیمار را به آرامش تشویق نمایید و از وی بخواهید با دهان باز نفس های آرام وعمیق بکشد.

5.پزشک باید از مقدار CSF مورد نیاز برای آزمون‏های درخواستی آگاه باشد تا بتواند نمونه کافی به دست آورد. در ضمن می‏بایست تاریخچه بالینی مناسبی از بیمار برای آزمایشگاه فراهم نماید.

6.محل نمونه‏گیری (مانند کمری، سیسترنال) باید ذکر شود، زیرا پارامترهای سیتولوژی و شیمیایی در مکان‏های مختلف متفاوت است. لزوم قند سرم همزمان باید در نظر باشد. به علت تأخیر در تعادل سرم CSF– بهترین زمان گرفتن قند سرم، دو تا چهار ساعت قبل از پونکسیون کمری است.

7.نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی از فضای بین مهره های 4 و 5 کمری به وسیله سوزن LP (Lumber Ponction) توسط پزشک صورت می گیرد.

8.LP در بیماران دچار افزایش فشار داخل جمجمه نباید انجام پذیرد، زیرا ممکن است موجب فتق مغزی یا مخچه ای گردد.قبل از نمونه برداری، معاینات عص

مقادیر مرجع
مقادیر طبیعی:

فشار: 90 - 180 mm H20

رنگ: شفاف و بی رنگ

خون: ندارد

سلول ها:

*گلبول قرمز: نبودن RBC در CSF

*گلبول سفید:

نوزادان: 0-30 cells/µl

1 تا 5 سال: 0-20 cells/µl

6 تا 18 سال: 0-10 cells/µl

بزرگسالان: 0-5 cells/µl (همه مونونوکلئر)

*شمارش افتراقی:

نوتروفیل: 0 – 6 درصد

لنفوسیت: 60 – 80 درصد

منوسیت یا ماکروفاژ: 15 – 45 درصد

کشت و حساسیت آنتی بیوتیکی: عدم وجود هرگونه اُرگانیسم (استریل)

الکتروفورز پروتئین:

*پره آلبومین: 1 – 8 درصد

*آلبومین: 50 – 80 درصد

*آلفا- یک گلوبولین: 2 – 8 درصد

*آلفا-دو گلوبولین: 2 – 12 درصد

*بتا-گلوبولین: 8 – 18 درصد

*گاما-گلوبولین: 3 – 12 درصد

*باندهای الیگوکلونال: ندارد

بیوشیمی:

*گلوکز: 40 – 80 mg/dl یا 60 – 70 درصد سطح گلوکز خون

پروتئین: 15 – 45 mg/dl (در افراد سالمند و کودکان مقادیر طبیعی پروتئین CSF تا 70 mg/dl می باشد).

*کلرید: 700 – 750mg/dl یا 110 - 125
تفسیر
آزمایش CSF شامل ارزیابی وجود خون، باکتری و سلول های بدخیم و همچنین تعیین کمی مقدار گلوکز و پروتئین موجود می باشد. بعلاوه به رنگ آن نیز توجه می شود و انواعی از سایر آزمون ها نظیر آزمایش سرولوژی از نظر سیفلیس نیز انجام می شود.

در برخی موارد پونکسیون کمری نباید انجام گیرد، زیرا عفونتی در آن نزدیکی وجود دارد و یا مشکوک به بلوک CSF کانال نخاعی می باشیم.
احتیاط ها
محدودیت ها و عوامل مداخله گر :

*LP توسط پزشک و حدوداً ظرف 20 دقیقه انجام می شو. اغلب بیماران اظهار می دارند که این روش ناراحت کننده و دردناک است.

*در مقایسه با CSF بدست آمده از LP، مقدار پروتئین موجود در CSF گرفته شده از پونکسیون سیسترنال معمولاً کمتر بوده و حتی این مقدار در پونکسیون بطنی از آن نیز کمتر است.

*CSF ممکن است در اوایل مننژیت طبیعی باشد. یک نتیجة منفی سیتولوژی CSF ردکنندة بدخیمی نخواهد بود.

*انجام میلوگرافی، کموتراپی یا رادیوتراپی ممکن است تغییرات واکنشی در سلول­ها ایجاد کرده و موجب تشخیص اشتباهی بدخیمی شود.

*در صورتی که آزمایش بر روی CSF سریعاً انجام نشود، قند آن توسط سلول­ها و باکتری­ها مصرف شده و به طور کاذب پایین گزارش خواهد شد. حساسیت گلوکز CSF برای مننژیت باکتریال فقط حدود 72% می‏باشد و از شمارش سلولی کمتر است.

*وجود خون تازه در (traumatic tap) CSF نتیجة اندازه‏گیری پروتئین را بی‏اعتبار می‏کند.

*در حضور متوتروکسات، افزایش کاذب پروتئین را می‏توان در صورت استفاده از روش‏های TCA مشاهده کرد.

*از نمونه‏های گزانتوکروم

روز و زمان انجام آزمایش
روزانه
حداکثر زمان انجام وجوابدهی آزمایش
2روز